در این مطلب از مجموعه مطالب معرفی رشته‌های دانشگاهی، به بررسی رشته طراحی و دوخت پرداخته‌ایم و امکان ادامه تحصیل این رشته را به همراه بازار کار آن مورد بررسی قرار می‌دهیم. علاوه بر این، گرایش‌های این رشته و صنایع و مشاغل مرتبط با آن نیز بررسی می‌شوند.
رشته طراحی و دوخت مناسب چه کسانی است؟
طراحی لباس نوعی هنر است که نقش بسیار مهمی را در تولید انواع پوشاک دارد. طراحی لباس باید هم کاربردی و هم از نظر زیباشناسی مناسب و چشم‌نواز باشد و طراحی لباس، هنر کار با پارچه‌ها ، انواع سبک‌ها، رنگ‌ها و روش‌ها را برای تولید پوشاک به کار ببرد و طراحی و دوخت ارتباط مستقیمی با طراحی مد دارد. این رشته مناسب افرادی است که به کارهای فنی علاقه‌مند هستند زیرا این رشته به فعالیت بدنی و فکری زیادی نیاز دارد و شخص باید به کار خیاطی و طراحی و هنرهای مرتبط با آن، علاقه‌مند باشد.
رشته طراحی و دوخت یکی از رشته‌های کاربردی به شمار می‌آید و هدف آن تربیت افرادی است که با درنظر گرفتن نیازهای طراحی و بهره‌گیری از ماشین‌آلات موجود بتواند نیازهای طراحی لباس، طراحی الگو، برش و دوخت را در تولید برطرف سازد. علاوه بر این، موارد زیر نیز از ویژگی‌های افراد علاقه‌مند به حضور در رشته طراحی و دوخت ذکر می‌شود.
مهارت طراحی خوب
خلاقیت
مهارت نوآورانه
مهارت مشاهده برای جست و جوی جزئیات
روحیه رقابتی
مهارت های ارتباطی خوب
تحلیل و پیش بینی علایق و سلایق مردم در حوزه ی مد و لباس
همچنین، تحصیل و اشتغال در زمینه‌های مرتبط با طراحی مد و لباس مزایای بسیار زیادی دارد. از مزایای تحصیل در زمینه طراحی مد و لباس می‌توان موارد زیر را نام برد.
کسب فرصت برای استفاده از خلاقیت
کسب فرصت‌های کاری در زمینه‌های متنوع
امکان اشتغال مستقل و راه‌اندازی کسب و کار فردی
داشتن زندگی حرفه‌ای چالش‌برانگیز و راضی‌کننده در حوزه‌ای که همواره در حال تغییر است
امکان ایجاد هویت و برند شخصی و متمایز بودن از رقیبان
کسب دانش در زمینه‌های گسترده و متنوعی مانند طراحی و تاریخ
کدام دروس دوره دبیرستان در رشته طراحی و دوخت بیشتر کاربرد دارند؟
تکنولوژی طراحی و دوخت لباس در مقطع متوسطه در هنرستان‌های فنی و حرفه‌ای و کار و دانش در گرایش‌های مختلف با طراحی لباس و اندام، هنرجویان خاص خودش را دارد. در این مقطع با طراحی لباس و اندام آشنا می‌شوند در زمینه دوخت لباس، هنرجویان کار و دانش، دوخت بیشتری نسبت به هنرجویان فنی و حرفه‌ای انجام می‌دهند.
در سال دوم متوسطه واحد‌هایی مانند طراحی پایه، مبانی هنرهای تجسمی، دوخت و الگوی اولیه را می گذرانند. در پایه سوم، طراحی اندام و لباس، الیاف نساجی و دوخت و الگو ۲ (مانند مانتو دوز، شلوار دوز، کاپشن دوز، سوزن‌دوزی و لباس مجلسی)، لباس کودک، تاریخ هنر ایران و جهان را یاد میگیرند که اهمیت بالایی نیز دارند.
گرایش‌های رشته طراحی و دوخت برای ادامه تحصیل چه هستند؟
گرایش‌های مختلف رشته طراحی و دوخت در مقاطع کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا در ادامه آورده شده‌اند.
کاردانی:
طراحی و دوخت
طراحی پوشاک
کارشناسی:
تکنولوژی طراحی و دوخت
طراحی لباس
کارشناسی ارشد:
طراحی پارچه و لباس
هنرهای سنتی
گرایش‌های متنوعی برای کارشناسی ارشد وجود دارد. طراحی لباس زنان، طراحی لباس مردان، طراحی لباس کودکان، مدیریت طراحی مد، طراحی مد و تکنولوژی از جمله این گرایش‌ها به شمار می‌آیند اما اکثر واحدهای درسی این رشته در بیشتر گرایش‌ها مشترک هستند.
دکترا
دانشجویانی که تمایل دارند تحصیلات خود را تا مقطع دکترا ادامه دهند می‌توانند علاوه بر رشته طراحی لباس، در رشته های مد و نساجی، مدیریت پوشاک، مد و پوشاک ادامه تحصیل دهند. در این دوره، دانشجویان بیشتر به تحقیق و پژوهش در زمینه صنعت مد و طراحی لباس می‌پردازند. آنها وضعیت بازار مد و لباس را ارزیابی می‌کنند و به دنبال پیدا کردن روش‌های جدیدی برای ایجاد تحول در صنعت طراحی و پوشاک هستند.
در دوره دکترا دانشجویان باید در پروژه‌های عملی مربوط به برندهای مختلف دنیای مد شرکت و به عنوان یک طراح لباس فعالیت کنند. دانشجویان در دوره دکترا طراحی لباس مطالب زیادی را در مورد طراحی پوشاک، منسوجات، مدیریت مد، بازاریابی و اقتصاد فرا میگیرند تا آمادگی لازم برای فعالیت در دنیای مد را بدست آورند.
مهمترین دروس دانشگاهی رشته طراحی و دوخت چه هستند؟
دروس مقطع کاردانی با دروس کارشناسی، اشتراک بسیار زیادی دارد که در ادامه، دروس مقطع کاردانی آورده شده است.
آشنایی با هنر
هنر و تمدن اسلامی
تاریخ پارچه و نساجی
تاریخ پوشاک ایران و جهان
شناخت الیاف و پارچه
بافت پارچه
دوخت سنتی
چاپ پارچه
کاربرد رایانه در طراحی لباس
طراحی لباس مقدماتی
کاربرد رایانه در طراحی الگو
جامعه شناسی هنر
الگوسازی روی مانکن ۱ و ۲
آشنایی با پارچه و لباس‌های سنتی
کارگاه طرح و تهیه الگو
طراحی لباس ۱ و ۲ و ۳ و ۴
سایزبندی
الگو ساز (۱ شامل کودک، ۲ شامل مجلسی، ۳ شامل ضخیم دوز و ۴ شامل لباس خواب
دوخت ۱ و ۲ و ۳ و ۴ (همانند الگوساز)
کاربرد رنگ و پارچه در طراحی لباس
کارشناسی
طراحی الگو
تصویرسازی و طراحی مد
طراحی لباس به کمک رایانه
تاریخ هنر
رنگرزی و چاپ پارچه
علوم نساجی
روش های طراحی لباس
برش الگو
مولاژ
الگو و دوخت ۱ و ۲ (الگو و دوخت مانتو، پالتو، لباس مجلسی، کودک)
طراحی و بافت پارچه
مبانی هنرهای تجسمی
هنر و تمدن اسلامی
آشنایی با هنر در تاریخ
آشنایی با هنرهای سنتی
هندسه نقوش
پارچه‌شناسی
طراحی لباس اجتماع
جنسیت شناسی
کارهای حجمی
دوخت‌های سنتی
کارشناسی ارشد
نقش رایانه در طراحی لباس و پارچه
سبک شناسی
جامعه شناسی هنر
پژوهش هنر در زمینه البسه و منسوجات
زیبایی‌شناسی هنر
پارچه شناسی تخصصی
فناوری‌های نوین در منسوجات
کارگاه طراحی لباس
متدهای کاربرد رنگ در طراحی پارچه
تجزیه و تحلیل منسوجات ایران و جهان
آشنایی با ماشین‌آلات چاپ، بافت و البسه
طراحی تخصصی
مبانی سازمان و مدیریت مد و بازاریابی
مهمترین مباحث در مقطع دکترا
نظریه مد و زیبایی‌شناسی
علم تجزیه و تحلیل فیبر
ارزیابی کیفیت و صنعت پوشاک
خرده‌فروشی و توزیع
رنگ، طرح و الگوبرداری
طراحی مد
فارغ التحصیل رشته طراحی و دوخت در چه کارها و صنایعی می‌تواند شاغل شود؟
موقعیت‌های شغلی برای رشته طراحی و دوخت در ادامه، آورده شده است.
طراحی گرافیک
مهندسی نساجی
طراحی پارچه
هنر تبلیغات و بازاریابی
تصویرسازی
طراحی صنعتی با ماشین آلات برش و دوخت
مزون‌داری
دوخت و دوز به صورت شخصی و تولید انبوه
طراحی
الگوساز
کارگاه‌های تولیدی
مدرس
موسسه مد و لباس
خانه مد
به عنوان الگوساز و طراح برای برندها و تولیدی‌ها
صنعت مد
وزارت فرهنگ و ارشاد
تاسیس آموزشگاه آزاد فنی و حرفه‌ای طراحی و دوخت
بازار کار رشته طراحی و دوخت به چه صورت است؟
مد و پوشاک همواره در سراسر تاریخ مورد توجه مردم بوده است. گرچه در مقاطعی از زمان این حوزه با افت و خیزهایی همراه بود اما باید توجه داشت که این صنعت همواره مورد توجه جامعه بوده و پیشرفت‌های شگرفی را تجربه کرده است. بازار کار این رشته چه در ایران و چه در خارج از ایران متغیر است. معمولاً رشته طراحی و دوخت بازار کار خوبی دارد چراکه در سال‌های اخیر، توجه به تولید داخلی بیشتر شده است.
بازار کار در زمینه الگوسازی نیز متقاضی زیادی دارد و و الگوسازی در نرم‌افزار هم بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد. طراحان مد و لباس در کشور ما با مسائل و مشکلاتی رو به رو هستند که نبود جایگاه مناسب و تعریف شده برای شغل طراحی مد و لباس و کپی برداری از بسیاری از نمونه کارهای خارجی برای طراحی‌های داخلی و بومی را می‌توان مواردی از این دست بر شمرد.
برای ورود به بازار کار، علاوه بر دانش آکادمیک، به مهارت عملی و تجربه نیاز نیاز دارید. برای مثال با تمرین طراحی پارچه با فتوشاپ یا با ایلوستریتور می‌توانید چنین مهارت‌هایی را کسب کنید.
امکان ادامه تحصیل در رشته طراحی و دوخت در داخل ایران چگونه است؟
دانشگاه‌های ارائه دهنده رشته طراحی و دوخت در زیر آورده شده‌اند:
دانشگاه الزهرا
دانشگاه غیرانتفاعی علم و هنر
دانشگاه هنر
دانشگاه شریعتی
موسسه غیرانتفاعی مارلیک
دانشگاه علمی کاربردی مرکز سقز
موسسه غیر انتفاعی آپادانا
موسسه غیر انتفاعی امام جواد
دانشگاه های فنی و حرفه ای مراکز استان ها
امکان ادامه تحصیل در دانشگاه‌های معروف از جمله دانشگاه الزهرا و دانشگاه شریعتی، از طریق کنکور سراسری، با تعداد پذیرش محدود، امکان‌پذیر است ولی برخی دانشگاه‌های فنی با سوابق تحصیلی و بدون کنکور در مقطع کاردانی و کارشناسی پذیرش دارند. اما برای مقطع ارشد، باید در کنکور سراسری شرکت کرد. در مقطع دکترا در ایران، رشته طراحی پارچه و لباس وجود ندارد و می توان گرایش‌های دیگر از جمله پژوهش، هنرهای سنتی و … را ادامه داد.
امکان ادامه تحصیل در رشته طراحی و دوخت در خارج از کشور به چه صورت است؟
دانشگاه مد فرانسه
دانشگاه مد لندن
کالج سلطنتی هنر لندن
دانشگاه پارسونز در نیویورک
دانشگاه شیکاگو
دانشگاه برت نیویورک
دانشگاه طراحی رودآیلند آمریکا
دانشگاه پلی تکنیک میلان
دانشگاه گلاسکو اسکاتلند
دانشگاه مد و لباس فرانسه (واقع در ترکیه و دبی)
دانشگاه‌های فوق مطرح ترین دانشگاه‌ها در این حوزه هستند. برای ورود به این دانشگاه‌ها شرط اول، داشتن مدرک زبان و مصاحبه در اکثر موارد است. همچنین فرد باید دارای رزومه و نمونه‌های تخصصی بسیار عالی باشد.
توجه داشته باشید که در بیشتر موارد، برای ادامه تحصیل در خارج از کشور، باید با زبان خارجی کشور مورد نظر و همچنین زبان انگلیسی آشنایی خوبی داشته باشید. علاوه بر این، برای اثبات آشنایی با زبان انگلیسی نیز به شرکت در آزمون‌های بین‌المللی و معتبر زبان خارجی مانند تافل، آیلتس و دولینگو نیاز دارید.
دروس دانشگاهی رشته طراحی و دوخت تا چه میزان نیازهای بازار کار را مرتفع می‌کنند؟
دانشگاه، در واقع پلی است به سمت پیشرفت و محیطی که شخص جایگاه و علاقه خود را نسبت به یکی از گرایش‌ها پیدا می کند و می‌تواند برای پیشرفت و ادامه راه خود تصمیم قطعی بگیرد. افراد باید خودشان دنبال پیشرفت باشند و با گذارندن یک مقطع دانشگاهی و گرفتن مدرک نمی‌توانند به راحتی در بازار کار جایگاهی پیدا کنند شخص باید آموزش‌هایی فراتر از آموخته‌های دانشگاهی بدست آورد.
با گذراندن دوره‌ها، کارگاه‌های آموزشی و کار کردن متوالی و کارآموزی در شرکت‌ها و کارگاه‌ها، می‌توان تجربه کسب کرد. در دانشگاه روش کار صنعتی را آموزش نمی‌دهند و مثلا نحوه سایزبندی صنعتی، پارچه‌های صنعتی، چیدمان صنعتی و طراحی صنعتی در دانشگاه آموزش داده نمی شود. تحصیلات دانشگاهی نسبت به گذشته بسیار بهبود یافته است به طور مثال، دانشجو با آشنایی با نرم‌افزار‌های مختلف می‌تواند در خارج از محیط دانشگاه در ادامه مسیر پرتوان‌تر ظاهر شود و کار مناسبی را پیدا کند.
در حقیقت می‌توان گفت که دروس دانشگاهی در جای خود اهمیت زیادی دارند زیرا بدون یادگیری آنها عملاً شخص هیچ دانشی برای فعالیت در این حوزه ندارد اما نکته‌ای بسیار مهم این است که در این رشته بیش از دروس دانشگاهی، انجام کار عملی آن هم بطور حرفه‌ای اهمیت دارد. به عبارتی دیگر دروس دانشگاهی شرط لازم هستند ولی کافی نیستند.
